ارتفاع اسكلت گلخانه و تقسیم بندی مربوط به آن برای استحکام بیشتر و همچنین کنترل شرایط محیطی گلخانه عوامل بسیار مهمی برای اقدامات بعد از شناخت محل ساخت گلخانه است ک باید به آن توجه شود.

موارد فني در حين ساخت گلخانه

- رعايت اصول فني احداث گلخانه توسط شركتهاي گلخانه ساز داراي رتبه و صلاحيت مرتبط از سازمان نظام مهندسي كشاورزي و منابع طبيعي استان و نيز تهيه آناليز تحليلي ( استاتيكي ) سازه گلخانه پيشنهادي توسط اين شركت ها ضروري ميباشد.
به طوري كه موارد ذيل رعايت گردد :
- فونداسيون مناسب با توجه به شرايط اقليمي منطقه ( حداكثر مطلق سرعت باد، جهت باد، حداكثر مطلق ميزان بارش و بافت خاك)
- جنس اسكلت گلخانه بايد محكم و ضد زنگ باشد ( آلومينيومي ، فولادي و گالوانيزه)
- استفاده از اتصالات پيچ و مهرهاي در ساخت و سازه گلخانه الزامي است.
- توسعه و احداث گلخانه هاي غيرفني با اسكلت چوبي، گلخانه هاي تونلي تك قلو و گلخانه هاي فلزي با اتصالات جوشي مورد تائيد نميباشد.
- سازه بايد نسبت به ميزان باد (حداقل 120كيلومتر در ساعت) ، بار برف (حداقل 50كيلوگرم در مترمربع) و بار محصول كشت شده در داخل و بار پوشش مقاومت داشته باشد (بارهاي مرده و زنده رعايت گردد).
- ارتفاع گلخانه تا زير ناوداني بايد بيش از 5/3متر و تا تاج گلخانه حداقل 5/5متر باشد.
- حداقل %25از سطح جانبي گلخانه را بدون احتساب فن و پد، دريچه هاي سقفي و جانبي تشكيل مي دهد.
- استفاده از پوششهاي پلاستيكي UV دار در گلخانه الزامي است.
- نصب سيستم كنترل كننده اقليمي به منظور كنترل حداقل سه فاكتور دي اكسيدكربن، دما و نور الزامي است.
تبصره: اصول و ضوابط فني توسط مشاور و ناظر طرح به متقاضي و يا عنداللزوم پيمانكار ابلاغ مي گردد و متقاضي موظف به رعايت و اعمال توصيه هاي مشاور و ناظر مي باشد.

ارتفاع اسكلت گلخانه و تقسیم بندی مربوط به آن

از جمله عامل هاي بسيار مهم در ساخت گلخانه، ارتفاع ( H ) آن است. در اصل، ارتفاع گلخانه تعيين كننده حجم و ميزان تهويه ( تبادل هاي دمايي، گازي و رطوبتي ) در آن است. افزايش حجم داخل گلخانه به دليل بلند بودن ارتفاع آن سبب ميشود كه تغييرها در شرايط درون گلخانه تدریجی تر از تغییرات در شرایط بیرون رخ دهد. و به همين دليل دامنه نوسانهاي دمايي، گازي و رطوبتي در آن كمتر رخ دهد. هم اكنون در ساخت گلخانه ها در مناطق گرمسيري، به منظور تهويه مناسب تر، تمايل به افزايش ارتفاع وجود دارد . به دليل اهميت ارتفاع ، اين عامل بر اساس جدول زیر يكي از موارد سنجش و تحلیل مهم در تقسيم بندي گلخانه ها از نظر ميزان استفاده از فناوري هاي روز جهان به شرح زير است:

ويژگيها	نوع گلخانه	فناوري پايين	فناوري ميانه	فناوري پيشرفته
نوع پوشش		پلاستيك يك لايه	پلاستيك يك لايه پلاستيك دو لايه شيشه	پلاستيك دو لايه پلي كربنات شيشه
بلندي گلخانه ( متر) از	زیر ناودانی سقف	2 ≥	4 ≥	≥5
شكل سطح مقطع هندسي		3 ≥	6 ≥H>4	9 ≥H>6
سطح اتوماسيون و مكانيزاسيون		تونل هاي كوتاه يك دهانه گلخانه هاي چند دهانه چوبي يا فلزي	گلخانه هاي انحنادار چنددهانه (قوسي يا گنبدي) به نسبت بلند	گلخانه هاي انحنادار چند دهانه (قوسي يا گنبدي) بلند گلخانه هاي بدون انحناي چنددهانه ( طرح ونلو هلندي) بلند
شيوه كنترل آفتها و بيماريها		ضعيف	متفاوت و در حد ميانه	پيشرفته
وسايل كنترل شرايط محيطي (گرمايش،سرمايش، تهويه و غيره)		شيميايي	بيشترشيميايي و در موارد كمي غيرشيميايي (كنترل تلفيقي ضعيف)	بيشتر غيرشيميايي و در موارد كمي شيميايي (كنترل تلفيقي قوي)
روش كشت		به طور معمول ندارند	به طورمعمول دارند	كامل هستند

الف- گلخانه با فناوري پايين - اسكلت اين گلخانه ها سنتي ( فلزي ساده و يا چوبي) و بيشتر تك دهانه است و توسط پلاستيك يك لايه پوشيده ميشوند. بلندي كف تا زير ناوداني (h ) آنها گاهي از 2 متر و نيز بلندي كف تا سقف ( H) آنها گاهي از 3 متر بيشتر ميشود . هزينه ساخت آنها پايين ( كمترين هزينه لازم) است و وسيله هاي كنترل شرايط محيطي ( گرمايش، سرمايش و غيره ) ندارند. سطح اتوماسيون و مكانيزاسيون به كار رفته در اين گلخانه ها بسيار پايين بوده و آفت ها و بيماري ها در آنها بيشتر به روش شيميايي كنترل ميشوند. كشت در اين گلخانه ها خاكي است و در بيشتر موارد سبزيها و گياهان زينتي در آنها كشت ميشوند.

ب- گلخانه با فناوري ميانه - اسكلت اين گلخانه ها فلزي بوده، پوشش آنها پلاستيك ( پلي اتيلن) يك يا دو لايه ، پلي كربنات يا شيشه است و بيشتر به صورت چند دهانه ساخته ميشوند. بلندي كف تا زير ناوداني در اين نوع گلخانه ها 4 متر يا كمتر و بلندي آنها تا سقف 6 متر يا كمتر است . هزينه ساخت آنها بيشتر از( چندين برابر) گلخانه با فناوري پايين است و وسيله هاي كنترل شرايط محيطي ( گرمايش، سرمايش، تهويه و غيره ) در آنها وجود دارد. سطح استفاده از اتوماسيون و مكانيزاسيون آنها متفاوت و پذيرفتني است. در اين نوع از گلخانه ها، كنترل آفت و بيماري به روش غيرشيميايي نيز امكان پذير است. كشت در اين گونه از گلخانه ها خاكي يا غيرخاكي باز (غيرچرخشي ) است و بيشتر سبزي ها، گياهان زينتي و ميوه ها در آنها كشت ميشوند.

پ- گلخانه با فناوري پيشرفته - اسكلت چنددهانه اين گلخانه ها از نوع فلزي پيشرفته و بيشتر به شكل طرح هلندي ( ونلو) با پوشش شيشه اي است. اسكلت انحنادار اين نوع گلخانه ها نيز داراي پوشش پلاستيك دو لايه يا پلي كربنات است. در اين نوع گلخانه ها بلندي كف تا زير ناودان دست كم 5 متر است و بلندي تا سقف ممكن است به 9 متر نيز برسد.

تبادل هوا و تهويه در اين گلخانه ها به شكل مناسب و كافي صورت ميگيرد. سطح استفاده از اتوماسيون و مكانيزاسيون براي كنترل عاملهاي محيطي ( گرمايش، سرمايش، تهويه، سايه انداري ، نور تكميلي و غيره ) اين نوع گلخانه ها پيشرفته بوده و به همين دليل شرايط براي مديريت كنترل تلفيقي آفت ها و بيماريها فراهم است. كشت در اين گلخانه ها غيرخاكي بسته ( چرخشي ) است و انواع محصول هاي سبزي، گياهان زينتي، ميوهها و غيرهدر آنها كشت ميشوند.

در حال حاضر براي ساخت گلخانه ها در كشور، براساس نظام گلخانه اي كشور كه از سوي وزارت جهاد كشاورزي به سازمانهاي نظام مهندسي كشاورزي و منابع طبيعي استان ها ابلاغ شده است، بلندي از كف تا زير نادواني و تا سقف به ترتيب بيش از 3/5 متر و دست كم 5/5 متر توصيه شده است.

کنترل شرایط محیطی در گلخانه

گلخانه فعالیتهای شیمیایی صورت گرفته در فرآیند فتوسنتز گیاهان، مستقیماً متأثر از شرایط محیطی میباشد. فتوسنتز به عواملی مانند دما، شدت نور، وجود آب و مواد غذایی وابسته است. تنفس گیاه نسبت به دمای محیطی متفاوت میباشد محدوده دمایی توصیه شده برای بیشترگیاهان گلخانهای که منجر به بالاترین بازده فتوسنتزی میشود، چیزی بین ۰۲تا ۱۰درجه فارنهایت میباشد. بنابراین بدون توجه به اینکه گلخانه برای چه کاری مورد استفاده قرار میگیرد، باید محیط آن کنترل شده باشد؛ این کار برای سلامت گیاهان گلخانه ضروری میباشد

استحكام سازه هاي گلخانه

سازه گلخانه بايد طوري طراحي و ساخته شود كه بتواند تمامي بارها و فشارهاي بيروني و دروني وارد بر آن را كه شامل وزن اسكلت و پوشش گلخانه ( بار مرده ) وزن محصول و تجهيزات آويخته به آن، وزن برف و تگرگ و نيروي حاصل از وزش باد است را تحمل كند.

نمونه پروژه های ساخته شده سپید سازه در کشور