هزینه احداث گلخانه خیار
از آنجایی که کشت و پرورش خیار در همه فصول سال امکان پذیر نیست و این میوه تقاضای بالایی از سوی مصرف کنندگان دارد شما را با هزینه احداث گلخانه خیار آشنا می‌کنیم.
سال‌های زیادی است که خیار این محصول از خانواده کدوییان وارد سبد غذایی بیشتر مردم جهان شده است و تقاضای بالا برای خرید آن مختص به فصل خاصی نیست. از آنجایی که شرایط رشد این محصول در همه فصول سال و در هر منطقه‌ای امکان‌پذیر نیست، متخصصان زمینه کشاورزی صنعتی برای برآوردن نیازهای مردم روش کشت گلخانه‌ای خیار را جایگزین مدل‌های سنتی کرده‌اند.
ما در این مطلب قصد داریم درباره هزینه احداث گلخانه خیار و سایر جزئیات آن، اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم. پس تا پایان با ما همراه باشید.
گلخانه چیست؟
گلخانه‌ها که گاهی آن‌ها را خانه‌های سبز یا گیاه‌خانه نیز می‌نامند، فضاهای زیر کشتی هستند که دیوارها و سقفی شفاف اما عایق گرما و سرما دارند که انرژی خورشید را در خود نگه می‌دارند. هدف از ایجاد چنین سازه‌هایی برای کشاورزی، فراهم کردن شرایط مناسب رشد هر گیاه با کنترل دقیق روی فاکتورهایی مانند رطوبت، دما، خاک و غیره است.
طول و عرض گلخانه به شرایط مختلفی مانند آب‌وهوای منطقه، نوع خاک و متراژ زمین بستگی دارد، اما ارتفاع آن به‌طور مستقیم با طول بوته یا درخت در حال پرورش ارتباط دارد. دیوار و سقف شفاف یا نیمه‌شفاف گلخانه را معمولا از مشتقات پلاستیک با درصدهای متفاوت می‌سازند که انتخاب ضخامت و نوع آن‌ها نیز متاثر از شرایط جوی منطقه و محصول مورد نظر است.
مزایای کشت گلخانه‌ای چیست؟
بدیهی است که هزینه احداث گلخانه و فراهم کردن شرایط مناسب هر گیاه به‌نسبت کشاورزی در فضای آزاد و به‌روش سنتی هزینه بسیار بیشتری در پی دارد. اما مزایای فراوان این نوع کشت سبب شده است تا بسیاری از کشاورزان متقاضی احداث گلخانه باشند.
نقاط قوت این نوع کشاورزی عبارتند از:
1. برداشتن محدودیت زمانی
در حالت عادی و کشت سنتی کشاورزان برای کشت هر محصولی باید منتظر رسیدن فصل مناسب آن باشند. زیرا هر گیاهی برای رشد به دما و شرایط جوی خاصی نیاز دارد که ممکن است تنها در چند ماه از سال حکمفرما باشد.
اما احداث گلخانه و تنظیم دمای آن براساس شرایط مناسب رشد گیاه مورد نظر سبب شده است تا کشاورزان بتوانند بدون توجه به محدودیت زمانی و حتی در فصل زمستان نیز محصولاتی تابستانه پرورش دهند.
2. برداشتن محدودیت اقلیمی
از دیگر فواید احداث گلخانه و کشت محصولات در آن، برداشتن محدودیت‌های اقلیمی و شبیه‌سازی شرایط منطقه مناسب برای کشت هر محصول است.
کشاورزان با نظارت و کنترل درست می‌توانند ترکیبات خاک، دما، رطوبت داخل گلخانه و میزان دی اکسید کربن را در محدوده منطقه طبیعی رشد آن گیاه نگه دارند. با این اوصاف حتی کاشت گیاهان مناطق استوایی در کوهپایه‌های غرب کشور نیز امکان‌پذیر است.
3. صرفه‌جویی در مصرف آب
جالب است بدانید تقریبا 80 درصد از آب مصرفی کشور ما به بخش کشاورزی به‌ویژه روش‌های سنتی اختصاص دارد. با احداث گلخانه همواره مقداری رطوبت در هوا و خاک مورد نیاز گیاه حفظ می‌شود که در کنار استفاده از سنسورهای مناسب برای کنترل رطوبت، به‌طور چشمگیری در مصرف آب صرفه‌جویی می‌کنند.
4. مصون ماندن از بلایای طبیعی
بلایای طبیعی مانند سیل، طوفان، هجوم موج گرما و سرما، تگرگ و غیره همواره خسارت‌های بسیار زیادی به بخش کشاورزی وارد می‌کنند و گاهی حتی موجب از بین رفتن کل محصول خواهند شد. ایجاد سازه‌های فلزی یا چوبی و پوشاندن آن‌ها به‌وسیله طلق یا پلاستیک‌های فشرده، خطر آسیب دیدن محصولات را در برابر این موارد کاهش می‌دهد.
5. کنترل آفات
حمله آفات از جمله موجودات ریز کنه‌ای یا حشراتی مانند ملخ هر ساله بخش بزرگی از کشاورزی در فضای آزاد را تهدید می‌کنند. اما با پرورش محصول در محیطی مسقف و با نظارت‌های مداوم این خطر به حداقل می‌رسد.
6. بازدهی بیشتر
هرچه یک محصول از نظر شرایط اقلیمی در محیط مناسب‌تری باشد، بازدهی آن نیز بالاتر است. به‌همین علت معمولا درختان و بوته‌های گلخانه‌ای هر سال چند برابر نمونه‌های مشابه خود در فضای آزاد ثمر می‌دهند.
هزینه لازم برای احداث گلخانه
کشت گلخانه‌ای در کنار بازدهی بالا، در مقایسه با کشاورزی سنتی هزینه‌های بیشتری نیز به‌همراه دارد که بخشی از آن‌ها از قرار زیر هستند:
- اجاره یا خرید زمین
- نصب سازه‌های گلخانه
- نصب پوشش محافظ پلاستیکی روی اسکلت گلخانه
- سنسور کنترل رطوب
- سنسور کنترل دما
- نصب تهویه
- نصب سیستم آبیاری
- نصب سیستم گرمایشی و سرمایشی
- ایجاد نور مصنوعی برای شب و در نیم سال دوم
- نصب سایبان متحرک در مناطقی با زاویه شدید تابش
- نصب سیستم کنترل و دفع آفات
- سیستم بخور صنعتی یا ایجاد مه
مواردی که در فهرست بالا نام بردیم جزو هزینه‌های اولیه راه‌اندازی گلخانه هستند که کشاورزان با پرداخت آن‌ها شرایط را برای یک یا حتی چندین سال کشت و برداشت فراهم می‌کنند. اما در کنار این موارد هزینه‌های جاری کشاورزی گلخانه‌ای به‌شرح زیر وجود دارند:
- فراهم کردن شرایط خاک مانند خرید کود و مواد آلی
- خرید بذر مناسب
- پرداخت دستمزد کارکنان
- خرید سم
- هزینه آبیاری
- هزینه نگهداری گلخانه از جمله پرداخت فیش برق و گاز
بدیهی است که این هزینه‌ها برای براساس شرایط مختلفی مانند نوع و برند تجهیزات یا حق‌الزحمه کارکنان در مناطق مختلف متفاوت خواهد بود.
زمان مناسب کشت خیار
در احداث گلخانه خیار، انتخاب زمان کشت اهمیت بسیار زیادی داشته و بر سایر جزئیات مانند انتخاب بذر مناسب نیز تاثیر دارد. در حالت کلی زمان کشت بذر خیار در گلخانه شامل دو مورد زیر است:
- کشت بهاره که برخلاف نام آن کشت بذر را در اواخر پاییز یا اویل زمستان شروع می‌کنند تا بوته‌های خیار در بهار به ثمردهی برسند.
- کشت پاییزه که زمان شروع روند کشت بذر را در بهار شروع کرده و خیارها را در پاییز برداشت می‌کنند.
انتخاب بذر مناسب
بذر خیار گلخانه‌ای و شیوه به‌ثمر نشستن آن‌ها کاملا متفاوت است. به‌همین دلیل یکی از اشتباهاتی که گاهی کشاورزان مرتکب آن می‌شوند، انتخاب بذرهای معمولی برای پرورش در محیط گلخانه است.
در شرایط معمولی گل‌های خیار دو جنس نر و ماده دارند که در فرآیند گرده‌افشانی به‌بار می‌نشینند. در این موارد گل‌های نر زودتر از ماده‌ها گل می‌دهند و برداشت محصول یکدست نیست. اما بذرهای پارتنوکارپیکی که مناسب پرورش در گلخانه هستند بوته‌ها گل نر ندارند.
در این نوع بذر گل‌های ماده بدون نیاز به گرده‌افشانی به‌بار می‌نشینند و اگر گاهی ورود حشراتی دلیل بارور کردن گل ماده باشد، میوه آن از حالت معمولی کوچک‌تر خواهد بود.
همچنین کشاورزان باید به اقلیم و زمان کشت در انتخاب بذرها توجه کنند، به‌طوری که برای کشت پاییزه یا بهاره بهتر است از بذرهای تک گل استفاده کنند. اما در شرایطی که امکان کشت دوباره در سال وجود دارد می‌توانند بذرهای چند گل بکارند.
دلیل این کار مقاومت بالاتر بذرهای تک گل در مدت زمان طولانی است که این ویژگی در چند گل‌ها وجود ندارد. پس کشاورزانی که بدون توجه به زمان و اقلیم همواره چند گل‌ها را جایگزین نوع تک گل می‌کنند، در بیشتر موارد با مشکلاتی مانند کوچک بودن میوه مواجه خواهند شد.
همچنین در زمین‌هایی با قابلیت کشت دوباره در سال ، نباید هر دو مرتبه از یک نوع بذر استفاده کنند. به‌عبارت دیگر بذرهای تک گل برای مقاومت در فصل سرما مناسب هستند، اما چند گل‌ها استقامت کمتری در برابر سرما دارند.
نوع کشت
پرورش خیار را در گلخانه به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌دهند:
- در روش مستقیم دانه خیار را در گودال مناسبی می‌کارند و منتظر جوانه زدن، سپس رشد آن می‌مانند.
- در روش غیرمستقیم کشت اولیه دانه را در منطقه یا گلخانه دیگری انجام می‌دهند، سپس نشاء آماده رشد بیشتر را به گلخانه کشت خیار منتقل می‌کنند.
خاک مناسب
نکته‌ای که کشاورزان قبل از شروع کشت دانه یا نشاء خیار باید به آن توجه کنند، آماده کردن زمین مورد نظر است. خیار در خاک‌های سبکی که با کودهای حیوانی تغذیه شده‌اند رشد بهتری دارد. پس باید در مرحله اول کار پس از شخم زدن زمین، در ازای هر 1000 متر زمین، یک و نیم تن کود مرغی و 5 تن کود حیوانی به آن اضافه کنند.
افزودن 40 الی 50 کیلو کود سوپر فسفات تریپل یا سولفات پتاسیم گرانوله در هر 1000 متر زمین، بهره‌وری آن را برای کشت خیار افزایش می‌دهد. همچنین اگر خاک مورد نظر سنگین است، می‌توانند با مقداری شن بدون آهک و گچ با کمپوست بافت آن را سبک‌تر کنند.
خاک کشت خیار باید از نظر شیمیایی شامل موارد زیر باشد. درنتیجه کشاورزان پس از آزمایش آن در صورت نبودن هر یک از این مواد، باید آن‌ها را در مقدار مناسبی در قالب کودهای مجاز به گیاه برسانند:
- فسفر
- ازت
- پتاسیم
- کلسیم
- منیزیم
- آهن
- روی
- منگنز
- مس
دمای مناسب
خیار در واقع محصول بومی آسیا میانه است که امروزه آن را در بیشتر مناطق کره زمین پرورش می‌دهند. بهترین دما برای رشد و ثمردهی این گیاه 25 درجه سانتی‌گراد در روز و 19 الی 20 درجه سانتی‌گراد در شب است.
به‌همین سبب کشاورزان باید با سنسور کنترل دما در گلخانه مواظب باشند که دما در شب کمتر از 18 درجه سانتی‌گراد نرود و در روز نیز از 32 درجه‌سانتی‌گراد تجاوز نکند.
رطوبت
خیار میوه‌ای مرطوب و آبدار است در نتیجه در زمان پرورش به رطوبت تقریبا بالایی نیاز دارد. کشاورزان در بهترین شرایط باید به‌کمک سنسورهای کنترل‌کننده، رطوبت را همواره بین 50 الی 70 درصد نگه دارند.
سخن نهایی
هزینه احداث گلخانه خیار شامل مبالغی است که کشاورزان برای آماده کردن زمین و راه‌اندازی تجهیزات گلخانه صرف می‌کنند. ما در این مطلب به جزئیات آن و همچنین شرایط مناسب برای رشد بوته خیار پرداختیم.