هزینه احداث گلخانه گوجه فرنگی
گوجه فرنگی در سبد غذایی بیشتر مردم قرار دارد و تقاضای بالا برای آن سبب شده تا کشاورزان آن را در گلخانه کشت کنند. با هزینه احداث گلخانه گوجه فرنگی آشنا شوید.
گوجه فرنگی که گاهی آن را بادمجان رومی نیز می‌نامند، محصولی از دسته بادمجان‌ها بوده که در واقع بومی آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی است. استعمار این مناطق توسط اسپانیا و ورود گوجه فرنگی به اروپا و سپس کل جهان، شروع همه‌گیری و استفاده بالا از این محصول بود.
امروزه گوجه فرنگی در سبد غذایی بیشتر مردم دنیا قرار دارد کاربردهای مختلف و تقاضای بالا برای آن سبب شده است تا کشاورزان این محصول را در گلخانه و در تمام فصول سال کشت کنند.
ما در این مطلب قصد داریم درباره هزینه احداث گلخانه گوجه فرنگی و سایر جزئیات آن، اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم. پس تا پایان با ما همراه باشید.
گلخانه چیست؟
گلخانه‌ها که گاهی آن‌ها را خانه‌های سبز یا گیاه‌خانه نیز می‌نامند، فضاهای زیر کشتی هستند که دیوارها و سقفی شفاف اما عایق گرما و سرما دارند که انرژی خورشید را در خود نگه می‌دارند. هدف از ایجاد چنین سازه‌هایی برای کشاورزی، فراهم کردن شرایط مناسب رشد هر گیاه با کنترل دقیق روی فاکتورهایی مانند رطوبت، دما، خاک و غیره است.
طول و عرض گلخانه به شرایط مختلفی مانند آب‌وهوای منطقه، نوع خاک و متراژ زمین بستگی دارد، اما ارتفاع آن به‌طور مستقیم با طول بوته یا درخت در حال پرورش ارتباط دارد. دیوار و سقف شفاف یا نیمه‌شفاف گلخانه را معمولا از مشتقات پلاستیک با درصدهای متفاوت می‌سازند که انتخاب ضخامت و نوع آن‌ها نیز متاثر از شرایط جوی منطقه و محصول مورد نظر است.
مزایای کشت گلخانه‌ای چیست؟
بدیهی است که هزینه احداث گلخانه و فراهم کردن شرایط مناسب هر گیاه به‌نسبت کشاورزی در فضای آزاد و به‌روش سنتی هزینه بسیار بیشتری در پی دارد. اما مزایای فراوان این نوع کشت سبب شده است تا بسیاری از کشاورزان متقاضی احداث گلخانه باشند.
نقاط قوت این نوع کشاورزی عبارتند از:
1. برداشتن محدودیت زمانی
در حالت عادی و کشت سنتی کشاورزان برای کشت هر محصولی باید منتظر رسیدن فصل مناسب آن باشند. زیرا هر گیاهی برای رشد به دما و شرایط جوی خاصی نیاز دارد که ممکن است تنها در چند ماه از سال حکمفرما باشد.
اما احداث گلخانه و تنظیم دمای آن براساس شرایط مناسب رشد گیاه مورد نظر سبب شده است تا کشاورزان بتوانند بدون توجه به محدودیت زمانی و حتی در فصل زمستان نیز محصولاتی تابستانه پرورش دهند.
2. برداشتن محدودیت اقلیمی
از دیگر فواید احداث گلخانه و کشت محصولات در آن، برداشتن محدودیت‌های اقلیمی و شبیه‌سازی شرایط منطقه مناسب برای کشت هر محصول است.
کشاورزان با نظارت و کنترل درست می‌توانند ترکیبات خاک، دما، رطوبت داخل گلخانه و میزان دی اکسید کربن را در محدوده منطقه طبیعی رشد آن گیاه نگه دارند. با این اوصاف حتی کاشت گیاهان مناطق استوایی در کوهپایه‌های غرب کشور نیز امکان‌پذیر است.
3. صرفه‌جویی در مصرف آب
جالب است بدانید تقریبا 80 درصد از آب مصرفی کشور ما به بخش کشاورزی به‌ویژه روش‌های سنتی اختصاص دارد. با احداث گلخانه همواره مقداری رطوبت در هوا و خاک مورد نیاز گیاه حفظ می‌شود که در کنار استفاده از سنسورهای مناسب برای کنترل رطوبت، به‌طور چشمگیری در مصرف آب صرفه‌جویی می‌کنند.
4. مصون ماندن از بلایای طبیعی
بلایای طبیعی مانند سیل، طوفان، هجوم موج گرما و سرما، تگرگ و غیره همواره خسارت‌های بسیار زیادی به بخش کشاورزی وارد می‌کنند و گاهی حتی موجب از بین رفتن کل محصول خواهند شد. ایجاد سازه‌های فلزی یا چوبی و پوشاندن آن‌ها به‌وسیله طلق یا پلاستیک‌های فشرده، خطر آسیب دیدن محصولات را در برابر این موارد کاهش می‌دهد.
5. کنترل آفات
حمله آفات از جمله موجودات ریز کنه‌ای یا حشراتی مانند ملخ هر ساله بخش بزرگی از کشاورزی در فضای آزاد را تهدید می‌کنند. اما با پرورش محصول در محیطی مسقف و با نظارت‌های مداوم این خطر به حداقل می‌رسد.
6. بازدهی بیشتر
هرچه یک محصول از نظر شرایط اقلیمی در محیط مناسب‌تری باشد، بازدهی آن نیز بالاتر است. به‌همین علت معمولا درختان و بوته‌های گلخانه‌ای هر سال چند برابر نمونه‌های مشابه خود در فضای آزاد ثمر می‌دهند.
هزینه لازم برای احداث گلخانه
کشت گلخانه‌ای در کنار بازدهی بالا، در مقایسه با کشاورزی سنتی هزینه‌های بیشتری نیز به‌همراه دارد که بخشی از آن‌ها از قرار زیر هستند:
- اجاره یا خرید زمین
- نصب سازه‌های گلخانه
- نصب پوشش محافظ پلاستیکی روی اسکلت گلخانه
- سنسور کنترل رطوب
- سنسور کنترل دما
- نصب تهویه
- نصب سیستم آبیاری
- نصب سیستم گرمایشی و سرمایشی
- ایجاد نور مصنوعی برای شب و در نیم سال دوم
- نصب سایبان متحرک در مناطقی با زاویه شدید تابش
- نصب سیستم کنترل و دفع آفات
- سیستم بخور صنعتی یا ایجاد مه
مواردی که در فهرست بالا نام بردیم جزو هزینه‌های اولیه راه‌اندازی گلخانه هستند که کشاورزان با پرداخت آن‌ها شرایط را برای یک یا حتی چندین سال کشت و برداشت فراهم می‌کنند. اما در کنار این موارد هزینه‌های جاری کشاورزی گلخانه‌ای به‌شرح زیر وجود دارند:
- فراهم کردن شرایط خاک مانند خرید کود و مواد آلی
- خرید بذر مناسب
- پرداخت دستمزد کارکنان
- خرید سم
- هزینه آبیاری
- هزینه نگهداری گلخانه از جمله پرداخت فیش برق و گاز
بدیهی است که این هزینه‌ها برای براساس شرایط مختلفی مانند نوع و برند تجهیزات یا حق‌الزحمه کارکنان در مناطق مختلف متفاوت خواهد بود.
زمان مناسب کشت گوجه فرنگی
در احداث گلخانه گوجه فرنگی، انتخاب زمان کشت اهمیت بسیار زیادی داشته و بر سایر جزئیات تاثیر دارد. در حالت کلی زمان کشت بذر گوجه فرنگی در گلخانه شامل دو مورد زیر است:
- کشت بهاره که برخلاف نام آن کشت بذر را در اواخر پاییز یا اویل زمستان شروع می‌کنند تا بوته‌های گوجه در بهار به ثمردهی برسند.
- کشت پاییزه که زمان شروع روند کشت بذر را در بهار شروع کرده و گوجه‌ها را در پاییز برداشت می‌کنند.
انتخاب بذر مناسب
بوته گوجه فرنگی پس از رشد کافی به‌شکل خوشه‌ای به‌ثمر می‌نشیند که این ویژگی در همه بذرهای مختلف آن یکسان است. بذرهای مختلف گوجه‌فرنگی معمولا براساس نام شرکت تولیدکننده آن‌ها در بین کشاورزان شناخته می‌شوند که در بازه زمانی به‌ثمر نشستن با یکدیگر تفاوت دارند.
اگر کشاورزان هر یک از این نمونه‌ها را در شرایط مناسب پرورش دهند، محصول نهایی از کیفیت بالا، طعم خوب، رنگ زیبا و بوی خوشایند برخوردار است. پس انتخاب از بین دانه‌های مختلف، تفاوت چندانی در روند داشت (کشاورزی شامل سه مرحله کاشت، داشت و برداشت است) ندارد.
تنها نکته‌ای که بهتر است به آن توجه کنند، کشت بذرهای زودرس است که بازدهی گلخانه را در مدت زمان مشخصی بالا می‌برند.
توجه داشته باشید که بوته گوجه فرنگی برای به‌بار نشستن نیازمند گرده‌افشانی است که در طبیعت وزش باد و نشستن حشرات روی بوته این کار را انجام می‌دهد. اما برای کمک به انجام درست گرده‌افشانی در گلخانه کشاورزان معمولا لرزش‌های خفیفی به‌صورت دستی یا به‌کمک دستگاه‌های مخصوص در گیاهان ایجاد می‌کنند.
برخی از کشاورزان نیز ترجیح می‌دهند این کار را به‌روشی طبیعی‌تر و به‌کمک زنبورهای گرده‌افشان انجام دهند. این زنبورها که تنها یک فصل زنده می‌مانند با انتقال گرده‌ها، هزینه استخدام کارگر یا خرید دستگاه لرزش را نیز کاهش می‌دهند.
نوع کشت
پرورش گوجه فرنگی را در گلخانه به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌دهند که معمولا روش دوم بازدهی و رواج بیشتری دارد:
- در روش مستقیم دانه گوجه فرنگی را در گودال مناسبی می‌کارند و منتظر جوانه زدن، سپس رشد آن می‌مانند.
- در روش غیرمستقیم کشت اولیه دانه را در منطقه یا گلخانه دیگری انجام می‌دهند، سپس نشاء آماده رشد بیشتر را به گلخانه کشت گوجه منتقل می‌کنند.
خاک مناسب
نکته‌ای که کشاورزان قبل از شروع کشت دانه یا نشاء گوجه فرنگی باید به آن توجه کنند، آماده کردن زمین مورد نظر است. گوجه‌ها در خاک‌های سبک با کودهای حیوانی، زهکشی مناسب و شن بدون آهک رشد بهتری دارد.
همچنین بهتر است در روش کشت غیرمستقیم برای انتقال نشاء چاله‌ای به‌عمق 60 الی 80 سانتی‌متر حفر کنند تا ریشه‌های گیاه فضای کافی داشته باشند. اما در روش مستقیم و کاشت بذر گوجه، کندن چاله‌های 20 الی 30 سانتی‌متری کفایت می‌کند.
خاک کشت گوجه فرنگی باید از نظر شیمیایی شامل موارد زیر باشد. درنتیجه کشاورزان پس از آزمایش آن در صورت نبودن هر یک از این مواد، باید آن‌ها را در مقدار مناسبی در قالب کودهای مجاز به گیاه برسانند:
- فسفر
- ازت
- پتاسیم
- کلسیم
- منیزیم
- آهن
- روی
- منگنز
- مس
دمای مناسب
بوته‌های گوجه فرنگی برای ثمردهی به دمای روزانه 21 الی 27 درجه سانتی‌گراد و دمای شبانه 16 الی 18 درجه‌سانتی گراد نیاز دارند. کشاورزان می‌توانند با نصب سنسورهای کنترل دما، شرایط گلخانه را همواره در حد فاصل بین این دو نقطه نگه دارند.
رطوبت
گوجه فرنگی میوه‌ای مرطوب و آبدار است، در نتیجه در زمان پرورش به رطوبت تقریبا بالایی نیاز دارد. کشاورزان در بهترین شرایط باید به‌کمک سنسورهای کنترل‌کننده، رطوبت را همواره بین 60 الی 80 درصد نگه دارند.
سخن نهایی
هزینه احداث گلخانه گوجه فرنگی شامل مبالغی است که کشاورزان برای آماده کردن زمین و راه‌اندازی تجهیزات گلخانه صرف می‌کنند. ما در این مطلب به جزئیات آن و همچنین شرایط مناسب برای رشد بوته گوجه پرداختیم.