ساخت گلخانه توت فرنگی
توت فرنگی یکی از میوه‌هایی است که با تقاضای بالایی از سمت مصرف کننده روبرو است و محدودیت فصل برداشت آن افراد را به فکر ساخت گلخانه توت فرنگی می‌اندازد.
مزه شیرین و عطر فوق‌العاده توت فرنگی، دلیل تقاضای بالای برای این میوه به‌منظور مصرف خانواده یا درست کردن انواع شیرینی، کیک، دسر، مربا و غیره است. اما در حالت عادی محدودیت فصل برداشت آن به بهار و پاییز، مشکل در دسترس نبودن این میوه را برای مصرف‌کنندگان مطرح می‌کند.
همین موضوع سبب شده است تا علاقه‌مندان به کشاورزی با ساخت گلخانه توت فرنگی، آن را در همه فصول سال تولید و به بازار عرضه کنند. برای آشنایی بیشتر با شرایط پرورش این گیاه در گلخانه و روند احداث فضای کشت، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
توت فرنگی چیست؟
توت فرنگی میوه‌ای شیرین و آبدار از خانواده گل سرخیان است که به‌صورت بوته‌ای و علفی رشد می‌کند. این میوه همواره به‌طور خودرو و وحشی در طبیعت وجود داشته است، اما انتقال آن از جنگل به زمین‌های کشاورزی، کمتر از 300 سال قدمت دارد.
امروزه با پیشرفت فناوری، کشت توت فرنگی در گلخانه و شرایط کنترل‌شده بیش از محیط آزاد رواج دارد که برای این کار از نژادهای مختلف آن استفاده می‌کنند.
روش‌های مختلف پرورش توت فرنگی
کشاورزان توت فرنگی را نیز مانند سایر گیاهان به دو روش کشت خاکی و کشت آبی پرورش می‌دهند. در کشت خاکی بوته‌های آن را در بستر مناسبی با مواد آلی قرار می‌دهند، اما برای روش هیدروپونیک یا کشت آبی، مواد غذایی را از طریق کودهای محلول و به‌وسیله پمپ آب به ریشه گیاه می‌رسانند.
نژادهای توت فرنگی
در حال حاضر همه بذرهای موجود در بازار ایران وارداتی هستند که آن‌ها را از کشورهایی مانند هندوستان وارد می‌کنند و هر کدام از آن‌ها نام ویژه‌ای دارند. همه بذرهای توت رنگی در یکی از دسته‌های زیر قرار می‌گیرند که تقسیم‌بندی آن‌ها براساس تعداد دفعات ثمردهی در سال است:
- بذرهای روز کوتاه که ویژه فصولی از سال یا مناطقی با طول روز کمتر از 13 ساعت هستند.
- بذرهای روز خنثی که بدون داشتن محدودیت زمانی و با شرط مساعد بودن شرایط، در همه فصول سال ثمر می‌دهند.
- بذرهای چهار فصل که اگر شرایط مناسب برای رشد آن‌ها مهیا باشد، در بهار و پاییز میوه می‌دهند.
شناخته‌شده‌ترین نام‌های بذر این میوه برای علاقه‌مندان به ساخت گلخانه توت فرنگی عبارتند از:
- تیوگو
- رد گانتلت
- فرسنا
- کامینورل
- کاماروسا
- آلبیون
- فلامنکو
- اورست
- سلوا و غیره
تجهیزات و شرایط لازم برای ساخت گلخانه توت فرنگی
راه‌اندازی گلخانه مناسب برای پرورش توت فرنگی به تجهیزات و شرایط خاصی به‌شرح زیر نیاز دارد:
- انتخاب زمین مناسب برای احداث گلخانه
- ساخت پایه‌های گلخانه
- اسکلت‌بندی و انتخاب نوع آن (چوبی، فلزی و پلاستیکی)
- پوشش اسکلت با متریال‌های شفاف یا نیمه شفاف مانند طلق، پلاستیک یا شیشه
- خرید و نصب دستگاه تهویه هوا برای تعدیل رطوبت و دمای داخل گلخانه
- خرید و نصب دستگاه سرمایشی یا گرمایشی به‌منظور کنترل دما
- سیستم آبیاری اتوماتیک
- نصب سنسورهای حساس به دما
- نصب سنسورهای حساس به رطوبت
- راه‌اندازی سیستم هیدروپونیک برای روش کشت در آب
طرز ساخت گلخانه توت فرنگی
ساخت گلخانه توت فرنگی مراحل مختلفی دارد و کشاورزان باید تمام شرایط مناسب برای پرورش این میوه را در گلخانه فراهم کنند:
آماده کردن بستر کشت
توت فرنگی در خاکی سبک با مواد آلی و زهکشی مناسب رشد می‌کند و برای ثمردهی بهتر نیازمند کودهای گیاهی و شیمیایی حاوی موادی مانند ازت، فسفر، پتاس و غیره است. کشاورزان باید قبل از کشت گیاه، زمینه کشت بوته را با شخم زدن زمین و اضافه کردن مواد معدنی در قالب کود به آن فراهم کنند.
آزمایش خاک برای اطمینان از وجود مواد معدنی و آلی لازمه احداث گلخانه توت فرنگی است و از اضافه کردن مقدار بیش از حد کود جلوگیری می‌کند. پس از آماده کردن زمین، نوبت به کشت بذرهایی می‌رسد که از قبل در گلخانه‌های ویژه، به بوته‌هایی آماده ثمردهی تبدیل شده‌اند.
کشاورزان باید زمین را یک روز قبل از کشت کاملا آبیاری کنند تا رطوبت تمام نقاط آن را فراگیرد، زیرا کشت بذر توت فرنگی در زمین خشک موجب از بین رفتن آن‌ها خواهد شد.
همچنین ph مناسب توت فرنگی بین 55/ تا 5/6 است. هر بوته باید حداقل 40 سانتی‌متر با بوته کناری فاصله داشته باشد؛زیرا عددی کمتر از این در رشد آن‌ها تاثیر مخرت دارد.
زمان انتقال بوته‌ها
کشت توت فرنگی نیز مانند بسیاری از محصولات کشاورزی دو نوع بهاره و پاییزه دارد. پرورش‌دهنده‌ها باید انتقال بوته‌های رشد کرده به گلخانه پرورش توت فرنگی را در زمان خواب این گیاه انجام دهند.
بر همین اساس اواخر پاییز و اوایل بهار بهترین زمان برای انجام این کار هستند. بذرهای پاییزه معمولا در اوایل تابستان بعدی به‌ثمر می‌نشینند و بوته‌های کشت بهار چند هفته بعد از کشت ثمر می‌دهند که باید به‌منظور تقویت گیاه، میوه آن‌ها را به‌سرعت بچینند.
کنترل دما
بوته‌های توت فرنگی در برابر سرما مقاومت بالایی دارند و گاهی تا دمای منفی 5 درجه نیز سالم می‌مانند، اما بهترین دما برای گل دادن و رسیدن میوه‌های این گیاه عددی بین 15 تا 25 درجه سانتی‌گراد است.
آبیاری
میزان نیازمندی بوته توت فرنگی به آب، به فصل و منطقه زیر کشت بستگی دارد. به‌طور طبیعی هر چه هوای فصل و منطقه گرم‌تر و خشک‌تر باشد، میزان آبیاری نیز باید افزایش یابد. همچنین سیستم آبیاری قطره و بارانی بهترین روش‌های برای تامین رطوبت این گیاه هستند.
تکثیر بوته
در ساخت گلخانه توت فرنگی برای ازدیاد تعدا بوته‌ها آن‌ها را به دو روش تکثیر می‌کنند که هر کدام برای بعضی از نژادها مناسب‌تر است:
- روش جنسی ویژه نژادهایی است که ساقه رونده نیستند.
- روش غیرجنسی مناسب بوته‌هایی است که خوب رشد کرده‌اند و سپس چند نمونه کوچک را از بذر مادر جدا می‌کنند و آن‌ها را به‌عنوان بوته‌های مستقل دوباره در زمین می‌کارند.
عملیات سرمادهی
در گلخانه‌ها برای جلوگیری از حالت رکود و خواب بوته‌ها همچنین تقویت رشد و ثمردهی آن‌ها، در زمان‌های خاصی از سال دما را از صفر تا 10 درجه سانتی‌گراد کاهش می‌دهند. البته ادامه این عملیات تاثیرات مخربی مانند کاهش تعداد گل‌ها، نشاسته و در نتیجه کم شدن مزه شیرین میوه‌ها را به‌دنبال دارد.
سخن نهایی
بذر توت فرنگی گیاهی مقاوم به سرما است که تنها در صورت مهیا بودن شرایط ثمر می‌دهد. ساخت گلخانه توت فرنگی نیازمند آشنایی با تجهیزات مورد نیاز و روند پرورش آن است که در این مطلب به توضیح آن پرداختیم.