بررسی اثر فرم و نوع سازه گلخانه در کمیت و کیفیت محصول
یک گلخانه خوب ضمن داشتن مقاومت کافی در برابر نیروهای خارجی نظیر باد و برف و نیز قابلیت تطابق پذیری با انواع گیاهان بایستی به منظور بوجود آوردن زمینه لازم برای تولید محصول با کمیت و کیفیت خوب دارای شرایطی به شرح زیر باشد:
گلخانه های تجاری با هدف تولید انبوه انواع گیاهان زینتی، سبزیجات، صیفی جات و میوه ها ایجاد میگردند. اسکلت این گلخانه ها از جنس پروفیل یا گالوانیزه و پوشش آنها از پلاستیک، فایبرگلاس، شیشه و ... میباشد. گلخانه های با پوشش پلاستیک یا فایبرگلاس عموما از سازه سبکتری برخوردار بوده و در مقایسه با گلخانه های با پوشش شیشه ای بسیار ارزان میباشند و به طور عمده به سه نوع تونلی، دوقلو و به هم پیوسته تقسیم بندی میگردند.
یک گلخانه خوب ضمن داشتن مقاومت کافی در برابر نیروهای خارجی نظیر باد و برف و نیز قابلیت تطابق پذیری با انواع گیاهان بایستی به منظور بوجود آوردن زمینه لازم برای تولید محصول با کمیت و کیفیت خوب دارای شرایطی به شرح زیر باشد:
1)حجم و فضای کافی
یکی از شرایط لازم برای یک گلخانه خوب حجم و فضای کافی است زیرا هر قدر حجم و فضای یک گلخانه بیشتر باشد اولا گردش هوا در گلخانه بهتر انجام میگیرد و ثانیا CO2 لازم برای انجام عمل فتوسنتز به مقدار کافی در اختیار گیاه قرار خواهد گرفت. سه نوع گلخانه تونلی، دوقلو و به هم پیوسته که همگی دارای پهنای دهانه 9 متر و ارتفاع نهایی 9/3 متر میباشند. ملاحضه میشود که در شرایط ابعادی یکسان از نظر طول، پهنا و ارتفاع وبرای مساخت زیر کشت 2000مترمربع یا بیشتر، گلخانه به هم پیوسته به دلیل داشتن کمترین سطح تبادل حرارت (که در زمستان از اهمیت خاصی برخوردار است) و نیز داشتن بیشترین حجم (که از نظر فتوسنتز و رشد گیاه حائز اهمیت است) در مقایسه با گلخانه های تونلی و دوقلو وضعیت مطلوبی دارد.
تغییرات دما در داخل گلخانه به هم پیوسته در اثر تغییر دمای محیط به صورت کندتری نسبت به دو نوع گلخانه دیگر انجام میپذیرد که این خود باعث وارد آمدن تنش کمتری به گیاه و حصول راندمان بهتر محصول می شود.
2)تهویه مناسب
تهویه مناسب یکی از پارامترهای مهمی است که بایستی برای یک گلخانه در نظر گرفته شود و به آن اهمیت داده شود زیرا با یک تهویه مناسب میتوان به سهولت رطوبت اضافی ناشی از تعرق گیاه (که معمولا محیط مناسبی برای رشد و تکثیر بیشتر بیماریها می باشد) را از گلخانه خارج کرد. به واسطه یک تهویه خوب، هوا به خوبی در محیط گلخانه جریان یافته و CO2 مورد نیاز، با غلظتی معادل هوای محیط (تقریبا300ppm ) دراختیار گیاه قرار گرفته و عمل فتوسنتز بدون توقف و با یک حداقل مورد نظر انجام میپذیرد. تهویه خوب همچنین میتواند گرمای داخل گلخانه را در شرایطی که دما بیش از حد مورد نیاز و بیش از دمای محیط باشد با جایگزین کردن هوای محیط از گلخانه خارج کرده و از بالا رفتن بیش از حد دمای گلخانه جلوگیری کند. بدیهی است در شرایطی که دمای هوای محیط خارج بیش از حد مطلوب گیاه گرم باشد بایستی از سیستم خنک کننده در داخل گلخانه استفاده کرد. برای تامین تهویه مناسب در گلخانه لازم است گلخانه دارای پنجره هایی در دیواره های کناری و در سقف باشد تا بواسطه اختلاف ارتفاع بوجود امده هوا از پنجره های کناری وارد و از پنجره های سقفی خارج شود. پرواضح است که هرچه پهنای بازشو دریچه های کناری و سقفی بیشتر باشد عمل تهویه راحت تر و با سرعت بیشتری انجام میپذیرد.
3)نور کافی
یکی دیگر از پارامترهایی که بایستی برای گلخانه درنظر گرفته شود نور کافی میباشد. این بدان معناست که سازه گلخانه در درجه اول بایستی به گونه ای باشد که سایه انداز زیادی نداشته و نور به قدر کافی از آن عبور کرده و به گیاه برسد. خوشبختانه گلخانه های تجاری با پوشش سبک ماهیتا این خصوصیت را دارا بوده و نور رابه قدر کافی از خود عبور می دهند. اما چنانچه محل احداث گلخانه از نظر نور فقیر بوده و روزهای آفتابی کمی داشته باشد بایستی سازه ای درنظر گرفته شود که سطح جذب نور آن در مقایسه با سطح زیرکشت زیاد باشد که در اینصورت گلخانه های تونلی صرف نظر از معایبی که دارند برای این منظور مناسب میباشند.