تقسیم بندی گلخانه ها براساس شکل ظاهری(1)
مقایسه طرح های مختلف گلخانه و بررسی مزایا و معایب هرکدام به استفاده کننده دید صحیح برای انتخاب مناسب را میدهد و این تابع هدف است که نوع گلخانه را مشخص میکند و پیشنهاد طرح بهینه و مناسب مستلزم بررسی و شناخت کاربری میباشد. با بررسی مجموع عوامل مؤثر در گلخانه میتوان نکاتی را برای استفاده بهتر از گلخانه پیشنهاد نمود.
گلخانه های متداول را بر اساس ظاهر میتوان به حالتهای زیر تقسیم بندی نمود :
1- سقف شیروانی (A Frame)
2- سقف گنبدی (Gothic arch)
3- سقف قوسی (Curved roof)
4- دندان اره ای (Sawtooth and killion)
سقف شیروانی (A Frame)
این نوع از گلخانه ها عمدتا برای پوشش های شیشه ای استفاده میشود و آنهم به دو دلیل است :
1- شدت تابش نور از اهمیت بالایی بر خوردار میباشد که این مطلب برای قاره اروپا علی الخصوص کشورهای شمالی آن صادق است.
۲- محصول زیر پوشش در تمام طول سال ( اعم از گل و گیاه و یا حتی رستوران) مورد بهره برداری قرار گیرد.
وجود زاویه در تاج که آن را شبیه به کلمه A مینماید دلیل نامگذاری این مدل میباشد . این شیب باعث هدایت مناسب برف و باران بیرون گلخانه به سمت ناودانی و همچنین هدایت تعریق داخل گلخانه به طرفین شده و از طرفی باعث شکست اشعه نور به سمت داخل گلخانه برای استفاده از ماکزیمم تابش نور میگردد.
به دلیل سنگین بودن شیشه ها و همچنین عرضهای کم آن اینگونه سازه ها، اتصالات و یراق آلات زیادی دارند و به همین دلیل سنگین و گران هستند. ماکزیمم عرض مورد استفاده در این سازه ها ۱۲ متر بوده که امروزه در عرضهای پایین تر ساخته میشوند ضریب انتقال حرارت در شیشه به نسبت پوششهای دیگر بالا بوده که جزء معایب اینگونه سازه ها میباشد لذا ترجیح استفاده از این سازه ها در گرمخانه ها میباشد. استفاده از پوشش های دو جداره پلی کربنات این نقیصه را بر طرف نموده ولی هزینه اولیه را بالاتر می برد.
مزايا
- قابلیت اطمینان بالا (به جهت مقاومت بالا در برابر باد و طوفان )
- ماکزیمم تابش نور
- هدایت مناسب تعریق پوشش گلخانه و بار برف به پایین
- کنترل راحت پنجره ها برای تهویه طبیعی هوا
- اتوماسیون مناسب (هدایت و کنترل سیستمها)
- قابلیت استفاده در مساحتهای بزرگ
معایب:
- گران بودن سازه گلخانه
- عدم استفاده کارا برای گلخانه با پوشش پلاستیک: در اینگونه سازه ها نمیتوان به راحتی گلخانه های تونلی از پوشش پلی اتیلن استفاده نمود زیرا مهار کردن پوشش در کمانها به سختی امکان پذیر است و پوشش به خوبی بر روی سازه مهار نمیگردد ( موافق و مخالف جهت باد
- شستشوی دوره ای شیشه
- عدم استفاده از وجود نور خورشید برای استریل طبیعی خاک
سقف گنبدی ( Gothic arch )
در این طرح تاج گلخانه از حالت قوس به حالت گلخانه شیروانی در میآید. لذا در این طرح تمام مزایای گلخانه تونلی را به همراه حل مشکلات یاد شده خواهیم داشت. این طرح بالاجبار در گلخانه های تونلی با عرضهای های بالا استفاده میگردد و در گلخانه های به هم پیوسته کمتر استفاده میشود. بعضی از گلخانه داران برای رفع مشکل گلخانه های تونلی خود با قرار دادن یک ردیف الوار در تاج گلخانه به طرحی نزدیک به گلخانه های گنبدی رسیده اند. این ایده در سازندگان بزرگ دنیا نیز مشاهده میشود. مزایا و معایب این گلخانه ها همانند گلخانه های تونلی است با این تفاوت که مسئله بار برف و هدایت رطوبت داخل به طرفین در آن حل شده است. امتیاز شیروانی بودن تاج گلخانه، امکان نصب پنجره سقفی حتی با روکش شیشه ای را برای آن فراهم می کند.