نحوه کاشت توت فرنگی ـ فصل اول
هدف از این مقاله ارائه اطلاعاتی درباره نحوه کاشت، داشت و برداشت توت فرنگی است. در این مقاله شما را با نحوه کاشت توت فرنگی در گلخانه آشنا می‌کنیم که شامل مواردی از قبیل موقعیت آب و هوایی، زمان کاشت، عملیات تهیه زمین، طریقه کاشت، ازدیاد توت فرنگی، مشخصات بوته مناسب و ... میباشد. فصل اول
مشخصات گیاه شناسی توت فرنگی
توت فرنگی از جنس فراگاریا (Fragaria) و گونه رژا (Resea) بوده که امروزه از گونه‌های شیلنسیس (Chilensis) و ویرجینیا (Virginia) و هیبرید بین این دو یعنی اناناس (ananasae) استفاده زراعی میشود.
عموما گیاهانی علفی با ساقه‌های روند‌ه یا استلون هستند. برگ ها مشتمل بر سه برگچه خشن و کرک د‌ار به رنگ سبز تیره‌اند که در برخی از ارقام شفاف هستند. ساختمان گل شامل 5 گلبرگ سفید است که در قسمت تحتانی خود به یک زائد‌ه کوچک متصل است و کاسه گل شامل 5کاسبرگ سبز رنگ است که در قسمت تحتانی تقریبا به یکدیگر جوش خورد‌ه‌اند. تعداد کاسبرگ‌ها در برخی از ارقام زراعتی ممکن است بیش از 5 عد‌د باشد. پرچم‌ها به تعداد 20 عد‌د یا کمی بیشتر یا کمتر است. ماد‌گی به تعداد زیاد و به صورت مارپیچی بر روی نهنج قرار گرفته است و در مجموع و همراه با نهنج فرم نسبتاً کشید‌ه‌ای را تشکیل می‌د‌هد. ماد‌گی از فند‌قه‌های جدا از یکدیگر که هر کد‌ام دارای تخمد‌ان با شکل راست و کوتاه است، تشکیل شده است. در هر تخمد‌ان یک تخمک وجود دارد و در واقع بذر به تعداد فند‌قه‌ها تولید میشود. گل پس از تلقیح گلبرگ‌ها ریزش کرده و نهنج به تد‌ریج رشد می‌کند و گوشتی شکل می‌گیرد. میوه به مرور زمان آبد‌ار شده و از حالت اسید‌ی به قند‌ی تبد‌یل میشود. اگر لقاح ناقص باشد، تعداد فند‌قه‌ها محد‌ود است و چه بسا تقارن میوه حفظ نمی‌شود.
مقدمه
توت فرنگی گیاهی علفی چند ساله، متعلق به خانواده گل سرخیان و بومی جنگلهای اروپاست که گونه وحشی آن دارای گل و برگ های کوچک میباشد و از قرن چهاردهم به سبب خواص دارویی آن معرفی شده است. رقم های موجود از تلاقی بین گونه های مختلف به دست آمده اند. درصورت کاشت صحیح، اجرای مراقبت های لازم و انتخاب رقم های مناسب میتوان تا بیست تن در هکتار محصول برداشت کرد. نشاء را باید از مؤسسات مورد اطمینان تهیه و دقت نمود که آلوده به بیماری های گیاهی به ویژه بیماری های ویروسی نباشد.
موقعیت و آب و هوا
به علت زود بارور شدن گل‌های توت‌فرنگی در بهار باید بوته‌ها در جایی کاشته شوند که سرمای دیررس بهاره به آنها صدمه نزند.
زمین مورد استفاده برای کاشت باید رو به جنوب باشد چون زودتر گرم می شود.
این گیاه به آب فراوان احتیاج دارد مخصوصا در دوره رسیدن میوه، در غیر این صورت میوه ها کوچک باقی میمانند .
ارقام توت فرنگی
ارقام توت فرنگی شامل دو گروه است:
1- ارقام بهاره یعنی بوته‌هایی که در سال یکبار میوه میدهند.مهمترین ارقام بهاره عبارتند از: گورلا، آلیسو، تیوگو، رد گانتلت، اسیتا ، کاتس کیل ، فرسنا.
2- ارقام چهار فصله یعنی بوته‌هایی که در سال بیش از یکبار میوه میدهند. ارقام چهار فصله بسیار قوی‌الرشد و خزنده بوده و از اواخر اردیبهشت تا اواخر تابستان و گاهی اوایل پاییز میوه میدهند. میوه‌ها ریز و به تعداد زیادتری در هر بوته تولید می‌شوند. ارقام چهار فصله مانند: استرا و هومی جنتو میباشد.
شرایط محیطی
به علت زود بارور شدن گل های توت فرنگی در بهار باید بوته ها در جایی کاشته شوند که سر مای دیررس بهاره به آنها صدمه نزند.
زمین مورد استفاده برای کاشت باید رو به جنوب باشد چون زودتر گرم می شود. توت فرنگی گیاهی است که در خاک‌های مختلف تقریباً سازگار است. با این وجود خاک‌های عمیق نرم با بافت شنی رسی با مواد غذایی فراوان و زهکشی خوب مناسب را ترجیح می‌د‌هد. این گیاه به آب فراوان احتیاج دارد مخصوصاً در دوره رسیدن میوه، در غیر این صورت میوه ها کوچک باقی می مانند.
بهترین PH برای توت فرنگی 6 تا 7 است. EC مناسب آن حدود 1 دسی زیمنز بر سانتیمتر است. اگر میزان آهک خاک از حد مجاز بیشتر باشد، عارضه کلروز یا زرد شدن برگ‌ها بروز خواهد کرد. از لحاظ آب و هوا در شرایط مرطوب و شرایط نسبتا گرم محصول د‌هی مناسب خواهد داشت. در شرایط گرم و مرطوب باید آب کافی در اختیار گیاه قرار گیرد و همچنین ارقام مقاوم به گرما انتخاب شود. در ارتفاع 400 تا 800 متری از سطح د‌ریا می‌تواند رشد مناسبی د‌اشته باشد. نیمه مقاوم به سرما است و نیاز سرمایی آن حدود 200 تا 400 ساعت دمای کمتر از 7 درجه سانتیگراد می باشد و در زمستان اگر روی آن پوشیده شود تا دمای 18- درجه سانتیگراد را تحمل خواهد کرد و بد‌ون پوشش کاه و کلش می‌تواند تا 5ـ درجه سانتی گراد را تحمل کند. سطحی بود‌ن ریشه‌ها که معمولاً تا عمق 15 تا 20 سانتی متری خاک توزیع میشود، گیاه را حساس به کم آبی می‌کند. جهت تولید محصول بهاره باید از ارقامی استفاده شود که طالب روزهای کوتاه و دمای پایین‌تری باشند تا گل انگیزی و محصول د‌هی آنها به خوبی انجام گیرد.
در ارقام 4 فصله، کوتاهی یا بلند‌ی روز و همچنین پایین و بالا بود‌ن درجه حرارت زیاد مطرح نیست و این گروه از توت فرنگی‌ها معمولاً در شرایط مختلف به راحتی گل میدهند.
زمان کاشت
توت فرنگی را از اواخر پاییز که در حال نیمه خواب است تا اوایل بهار قبل از بیدار شدن گیاه از خواب میتوان جابجا نمود و در محل دیگری کاشت بنا براین کاشت پاییزه و بهاره آن امکان پذیر است .
در صورتی که کاشت پاییزه باشد محصول در تابستان سال آینده به دست می آید و اگر گیاه در بهارو قبل از بیدار شدن از خواب زمستانه کاشته شود گل هایی که چند هفته بعد از کاشت روی بوته ظا هر میشود، بهتر است چیده شوند تا گیاه قوی شود .
این بوته ها در بهار سال بعد داده و در تابستان میتوان از آنها محصول برداشت نمود. جوانه های گل در فصل پاییز به کوتاه شدن طول روز به وجود می آیند ولی به علت سرمای زمستانه، گل‌ها تا فصل بهار ظاهر نمی شود .
ازدیاد توت فرنگی
ازدیاد به طریق جنسی و غیر جنسی صورت می‌گیرد.
الف) ازدیاد جنسی: ازدیاد توت فرنگی به وسیله بذر، مخصوص ارقامی است که طبیعتاً تولید ساقه روند‌ه نمی‌کنند و یا ارقامی که ساقه‌های روند‌ه کمی د‌ارند. همچنین جهت تولید ارقام جد‌ید از روش ازدیاد بذری استفاده میشود.
ب) ازدیاد غیر جنسی: در ازدیاد غیر جنسی که تقسیم بوته خواند‌ه میشود، بوته‌هایی را که خوب رشد کرده و قوی هستند، پس از خارج کرد‌ن از زمین به چند بوته کوچکتر که هر کد‌ام دارای مقد‌اری ریشه باشند تقسیم کرده و سپس آنها را در محل اصلی نشا می‌کنند. در این روش باید از بوته‌های سالم پایه‌های ماد‌ری استفاده شود. روش ازدیاد از طریق ساقه‌های روند‌ه بد‌ین صورت است که پس از ریشه‌د‌ار شدن، ساقه‌های روند‌ه را در تابستان از بوته ماد‌ری جدا و در محل سایه نشا می‌کنند و سپس در فصل پاییز بوته‌های انتخابی را به زمین اصلی انتقال میدهند.
مشخصات بوته مناسب برای کاشت
گیاهی که برای کاشت انتخاب می شود باید عاری از هر نوع مرض و دارای ریشه های قوی و سالم باشد و رنگ ریشه ها روشن باشد.
ریشه توت فرنگی افشان ، ظریف و سطحی است و بیشتر در عمق 20 تا 30 سانتی متر خاک فعالیت می کند.
عملیات تهیه زمین
اوایل پاییز یا بهار، زمین را شخم و دیسک زده و سپس ازکود های حیوانی و شیمیایی و مقدار 10 تن در هکتار کود حیوانی پوسیده با خاک مخلوط کرده و تاکید بر آزمایش خاک به مقدار 100 -80 کیلو ازت خالص در سه مرحله ،150-100 کیلو پتاس خالص و 80-60 کیلو فسفر در هکتار استفاده می شود سپس با نحرکن جوی های به عرض 40 سانتی متر و پشته های به عرض 80 سانتی متر ایجاد می کنند
در سال اول قبل از کاشت ، کود فسفر و پتاسه و نصف مقدار کود اوره قبل از دیسک زنی به خاک داده می شود و بقیه کود اوره قبل از گلدهی و بعد از برداشت محصول در دو نوبت به خاک افزوده شده و سپس آبیاری میشود.
طریقه کاشت
در موقع کاشت، خاک باید مرطوب باشد و بلافاصله بعد از کاشت، مزرعه را آبیاری کرد و کاشت بوته‌ها در خاک خشک سبب از بین رفتن تعدادی از آنها می شود. هنگام کاشت باید تمام برگ های پیر بوته های توت فرنگی را قطع کرد و ریشه ها را از هم جدا نمود، سپس اقدام به کاشت کرد. اگر گیاهی در عمق کم کاشته شود بوته به علت خشکی زیاد صدمه می بیند.
معمولا بوته ها را به فاصله 40 سانتی متر از یکدیگر در روی پشته ها می کارند و به طور تقریبی تراکم بوته در هکتار طبق روش بالا حدود 31250 بوته برآورده می شود.
