معرفی تجهیزات گلخانه - وسايل گرمايشی گلخانه ها

در این مقاله سعی خواهیم نمود در طول ۱۲ قسمت به معرفی تجهیزات مورد استفاده و مفید در گلخانه بپردازیم و نکات مهم در تهیه و استفاده از آنها را مرور نماییم. در این بخش به معرفی وسايل گرمايشی گلخانه خواهیم پرداخت.

برای گرم کردن گلخانه ها غير از آفتاب، که منبع حرارت طبيعی به حساب می آيد، از موادی مانند نفت، زغال سنگ، چوب، روغن ها، گاز طبيعی و برق و غيره استفاده می شود. برای تأمين حرارت يکنواخت و کنترل دما در شب های سرد زمستان اين منابع توليد انرژی بايد به دستگاه های اتوماتيکی مجهز باشند. سيستم حرارتی گلخانه ها بستگی به نوع گلخانه و در اختيار بودن سوخت ارزان دارد. مؤسساتی که گلخانه های متعدد و وسيع دارند از دستگاه های حرارتی مرکزی (شوفاژ آب گرم) يا سيستم توليد حرارت به وسيله ی بخار استفاده می کنند، اين دو روش هزينه ی اوليه ی زيادی دارد ولی به خاطر سوخت ارزان قابل توجيه می باشند.

انواع سيستم های گرمايشی

سيستم های گرمايش گلخانه ها را می توان به سه دسته تقسيم کرد:

گرم کردن هوا توسط کوره
سيستم های آب گرم
سيستم های گرمايشی زيرزمينی

الف) کوره های هوای گرم:

اين سيستم از يک کوره مکعبی يا استوانه ای تشکيل شده است که در وسط آن مشعل قرار دارد. شعله آتش حاصل از احتراق سوخت، کوره را گرم می کند هوای اطراف کوره گرم می شود سپس هوای گرم از داخل لوله های مارپيچی مبدل گرمايی می گذرد، هوا ضمن عبور از اين لوله ها گرمای خود را به گلخانه می دهد و موقعی که از دودکش خارج می شود گرمای ناچيزی دارد بايد توجه داشت که کوره ها و بخاری ها حتماً به دودکش وصل شوند زيرا گازهای متصاعد شده از سوخت آن ها برای گياهان سمی می باشد.

ب) بخاری پنکه دار:

در اين سيستم گرمايش، هوای سرد گلخانه ها توسط پنکه ای مکيده و به روی کوره و شبکه لوله های حرارتی کشيده می شود، بدين صورت هوا گرم شده و از پنجره بالای بخاری به صورت يک جريان ممتد هوايی در داخل گلخانه منتشر می شود هوای گرم به سبب سبکی بالا می رود ولی با از دست دادن حرارت دوباره پايين می آيد و همين امر به برقراری يک جريان هوايی منجر می گردد. کوره ها دو ترموستات دارند يکی برای خاموش و روشن کردن مشعل و ديگری برای کنترل دمنده. کار اين ترموستات دمنده آن است که از روشن شدن دمنده، قبل از اين که درجه حرارت کوره به حداکثر خود برسد جلوگيری می کند و همچنين با خاموش شدن مشعل، تا موقعی که هوا هنوز گرم است اجازه خاموش شدن به پنکه را نمی دهد.

معرفی تجهیزات گلخانه - وسايل گرمايشی گلخانه ها - خاری پنک ه دار

ج) سيستم های آب گرم:

اين سيستم از يک ديگ آب گرم، يک پمپ آب برای پرکردن مخزن وسايل تصفيه آب، تابلو کنترل و شبکه لوله کشی تشکيل شده است.

ديگ های آب گرم از جنس فولاد ساخته می شوند که با جوشکاری درزهای آن ها کاملاً آب بندی می شوند. اين ديگ ها معمولاً از نوع 2 يا 3 لوله ای هستند بدين معنی که هوای گرم 2 يا 3 بار در مخزن آب می گردد تا گرمای خود را به آب بدهد. سيستم آب گرم بيشتر گلخانه ها از نوع تحت فشار است. با افزايش درجه حرارت آب در اين سيستم و نصب يک پمپ در مدار گرمای منبع به سرعت به هوای گلخانه منتقل می شود.

برای کنترل سيستم، ترموستاتی روی ديگ نصب شده که درجه حرارت آب را ثابت نگه می دارد و نيز، سوپاپ های اختلاط روی چند شاخه خروج ديگ قرار دارند که درجه حرارت هريک از لوله های گرم کن را تنظيم می نمايند.

در بعضی از خزانه کاری ها اين سيستم به کامپيوتر نيز مجهز است که با دريافت اطلاعات گرمايی از داخل و خارج گلخانه دستگاه های گرمايش و تهويه را به طور خودکار به کار می اندازد تا درجه حرارت داخل ثابت بماند.

معرفی تجهیزات گلخانه - وسايل گرمايشی گلخانه ها - سيست مهای آب گرم

د) سيستم های گرمايشی زيرزمينی:

استفاده از آب گرم کن برقی: در اين روش از يک آب گرم کن برقی و شبکه لوله های آب گرم و يک پمپ و ترموستات های کنترل استفاده می شود که در زير گلدان ها يا بستر گياه تعبيه می شوند. لوله های آب گرمی که زير بستر قرار دارند گرمای يکنواختی را به گياه می رسانند. لوله های آب گرم را ممکن است در عمق حدود 50 سانتی متری جای دهند و يا از لوله های P.V.C بهره گرفته و روی کفی که از جنس پلی استر عايق می باشد، قرار دهند و روی لوله ها را با شن يا ورق های فلزی بپوشانند.

معرفی تجهیزات گلخانه - وسايل گرمايشی گلخانه ها - سيست مهای گرمايشی زيرزمينی - استفاده از آب گرم کن برقی

المنت های حرارتی برقی:اين المنت ها به صورت واحدهای آماده و غيرقابل نفوذ نسبت به آب به فروش می رسند که در زير بستر به شکل مارپيچ قرار داده می شوند و روی آن را با شن مرطوب می پوشانند. جريان برق سبب توليد گرما در المنت ها شده و شن اطراف و نهايتاً بستر گياه را گرم می نمايند. يک ترموستات نيز برای کنترل درجه حرارت به سيستم متصل است. اکثر اين المنت ها با برق شهری کار می کنند ولی به دليل خطرناک بودن برق شهر امروزه از المنت های 24 ولتی نيز استفاده می شود. اين سيستم به خاطر گران بودن کمتر مورد استفاده قرار می گيرد.

معرفی تجهیزات گلخانه - وسايل گرمايشی گلخانه ها - المنت های حرارتی برقی

سرويس و نگهداری سيستم های گرمايشی

برای حصول عمر طولانی و بدون اشکال سيستم، مراقبت منظم از ديگ ها و تأسيسات گرمايشی يک ضرورت است. اهمال در چنين کاری ممکن است خرابی دستگاه ها يا سيستم را در پی داشته باشد.

الف) ديگ های بخار:

اين ديگ ها نياز به يک تا دو سرويس در سال دارند و بايد تمام درپوش های دستگاه بازديد شود دوده ها را تميز کرده و دود کش ها ميل زده شوند. ديواره ديگ ها بررسی شوند تا ترک خوردگی و زنگ زدگی نداشته باشند آجرهای نسوز نترکيده باشند دستگاه های جرقه زنی، موتور برقی و وسايل محرکه نيز سرويس شوند آب ديگ خالی شود مجاری آب و دريچه گودال گل ريز باز شود و ديگ با آب تميز شست و شو شود. افشانک مشعل بررسی وتميز شود و درصورت لزوم جايگزين گردد. الکترودهای جرقه زنی خارج و بررسی شوند چشم الکترونی تميز و فيلتر خط جريان روغن تعويض شود.

اگر مشعل روشن نشود به موارد زير دقت گردد:

آيا در مخزن، سوخت وجود دارد؟
شير سوخت باز است؟
آيا صدای جرقه زدن الکترودها شنيده می شود؟
آيا رله قطع است؟

ب) گرم کن ها:

نياز به مراقبت های شش ماهه دارند سرپوش رادياتورها بايد بررسی شوند تا ترک خوردگی نداشته باشند در صورت وجود ترک بايد جوشکاری يا تعويض شوند. نشتی لوله ها بررسی و قطعات فرسوده تعويض گردد.